MBA ในประเทศจีน

56

October 28, 2010 by Lin

ก่อนที่ผมจะลืมชีวิต MBA ในปักกิ่งไป ขอเขียนทิ้งไว้ซักหน่อยแล้วกันครับ

พิธีรับปริญญา ปี 2009

ส่วนตัวผมไปเรียนปริญญาโทที่จีนในช่วงปี 2007-2009 ที่มหาวิทยาลัย Tsinghua (ชิงหัว) หลักสูตร International MBA ที่ร่วมมือกันกับ MIT Sloan (ได้ปริญญาสองใบ) ประสบการณ์ตรงส่วนนี้ น่าจะช่วยสำหรับคนที่สนใจเรียนต่อ MBA จีน หรือ คนที่สนใจความเคลื่อนไหวของจีนได้เห็นภาพได้คร่าว ๆ

MBA ในประเทศจีนเป็นสิ่งที่เกิดใหม่ อย่าง IMBA ที่เก่าแก่ที่สุดก็มีอายุอานามสิบกว่าปีเท่านั้นเอง ในอดีตคนจีนที่ร่ำรวยนิยมส่งลูกหลานไปเรียนต่างประเทศ (รวมถึงนักเรียนที่เรียนเก่ง ๆ และได้ทุนจากรัฐบาล) ไม่ว่าจะเป็นอเมริกา ยุโรป เอเชีย หรือแม้แต่ประเทศไทย และเพิ่มขึ้นในอัตราที่สูงมาก ตอนนี้เรียกได้ว่าไปไหนต่อไหน ก็จะเจอนักเรียนจีน การสั่งสมของนักเรียนนอกของจีนตั้งแต่ยุครัฐบาลเติ้งเสี่ยวผิง ช่วยให้ได้ทรัพยากรมนุษย์ที่กลับมาพัฒนาหลักสูตรต่าง ๆ และวางรากฐานการศึกษาของประเทศจีนให้ทันสมัย

ดังนั้น แม้ MBA จะเป็นสิ่งที่เกิดใหม่ แต่การเติบโตก็น่าอัศจรรย์ ไม่ว่าจะเป็นในแง่ทั้งปริมาณและคุณภาพ ด้วยความที่ประเทศจีนถูกจับตามองจากทุกมุมโลก จึงมีมหาวิทยาลัยดัง ๆ หลายแห่งทั่วโลกต่างอยากมาร่วมมือกับจีน ตั้งแต่การร่วมมือขั้นต้นเพียงการแลกเปลี่ยนนักเรียน ศาสตราจารย์ หรือ จนกระทั่งเป็นหลักสูตรร่วม ก็มีทั้งนั้น (มหาวิทยาลัยชิงหัวมีโรงเรียนธุรกิจให้แลกเปลี่ยนกว่า 100 โรงเรียน มีความร่วมมือกับ Sloan, ESSEC, NUS ฯลฯ) จำนวนมหาวิทยาลัยที่เริ่มมีการเรียนการสอน MBA ก็มีเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมากตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา จนเรียกได้ครอบคลุมมหาวิทยาลัยหลักของมณฑลในประเทศจีนเกือบทุกแห่ง

ในแง่ของคุณภาพ คะแนน GMAT ของมหาวิทยาลัยที่ผมเรียนอยู่ขึ้นทุกปี พร้อม ๆ กับความหลากหลายที่เป็นองค์ประกอบหลักของห้องเรียนในโรงเรียนธุรกิจ ในห้องเรียนยุคที่ผมเรียนอยู่ 07 จนกระทั่งถึงปัจจุบันพบว่าคุณภาพในแง่ของ Profile ของนักเรียนสูงขึ้นจากสาเหตุด้านการแข่งขัน เพราะโรงเรียนมี Candidate ให้เลือกเยอะขึ้นมาก (และเยอะขึ้นทุก ๆ ปี) แม้ว่าระบบการเรียนการสอนยังมีความเป็นเอเชียอยู่สูง แต่ด้วยองค์ประกอบของห้องเรียนที่เริ่มมีนักเรียนจากอเมริกา (ส่วนใหญ่เป็น Amercan Born Chinese) และยุโรปเพิ่มขึ้น (อัตราส่วนประมาณ 40% เป็นนักเรียนจีน 30% เป็นเอเชีย 30% เป็นอเมริกา ยุโรป และอัฟริกา)

สำหรับชีวิต MBA ที่ชิงหัว ทุกเช้าขี่จักรยาน ฝ่าฝุ่นและมลพิษจากรถจำนวนมหาศาลในเมืองใหญ่อย่างปักกิ่ง ระยะทางหลายกิโล ทุกวัน ในช่วงหน้าหนาวก็หนาวเข้ากระดูก ฝนตกก็ต้องถือร่มพลางขับจักรยาน ถือว่าเป็นสิ่งที่คงจะมีในจีนที่่เดียว

ค่าใช้จ่ายที่ประเทศจีนนั้น ค่าเรียน MBA เรียกได้ว่าถูกเมื่อเทียบกับประเทศที่เจริญแล้ว ค่าครองชีพในเมืองใหญ่ปัจจุบันสูงกว่าประเทศไทยทั้งค่าเช่าบ้านและอาหารการกิน (ยกเว้นแต่อาหารในโรงอาหารมหาวิทยาลัย ที่ได้รับการอุดหนุนจากรัฐบาล) ค่าครองชีพแบบอยู่ได้สุขสบายน่าจะอยู่ที่ 4-500,000 บาทต่อปี ไม่รวมกับค่าเทอมประมาณ 300,000 บาทต่อปี

การที่คลาสเรียนมีคนจีนจากเกือบทุกมณฑล โอกาสที่คุณจะได้สัมผัสความเป็นจีนแท้ ๆ มีสูง นักเรียนส่วนใหญ่มาจากชนชั้นกลางที่เติบโตเร็วมากในประเทศนี้ หลายคนสร้างฐานะเร็วมากจากเงินเดือนที่ปรับขึ้นมากกว่า 50% ต่อปี รวมถึงการลงทุนในสินทรัพย์ต่าง ๆ ที่ราคาปรับตัวเร็วเหมือนจรวด ช่วงที่ผมไปเทอมแรก คือช่วงที่ดัชนีเซี่ยงไฮ้อยู่ในช่วงทะยานขึ้นจุดสูงสุดคือ 6,000 จุด เรียกได้ว่าช่วงนั้นถ้านั่งอยู่หลังห้อง จะเห็นนักเรียนจีนจำนวนมาก เปิด Laptop และเทรดหุ้น

ผมเคยคุยกับเพื่อนนักเรียนจีน ว่าเอาเงินมาเล่นหุ้นแบบนี้ ถ้าหุ้นตกจะทำยังไง
เค้าตอบว่า ก็ถือไว้ก่อน เดี๋ยวก็ขึ้น (ช่วงนั้นดัชนี 5,000 กว่าจุด)
ผมถามเล่น ๆ ต่อว่าถ้าดัชนีต่ำลงมามาก ๆ เช่นต่ำกว่า 4,000 จุด เค้าจะทำยังไง
เค้าหัวเราะผมเสียงดัง และบอกว่าไม่มีทางเป็นไปได้ เค้าไม่คิดว่ามันจะเกิดขึ้น

ผมไม่ได้ตอบอะไร เพราะเหมือนทุกคนในประเทศคิดอย่างนี้กันจริง ๆ อย่างน้อยก็ก่อนโอลิมปิคที่ปักกิ่ง ที่ทุกคนคิดว่าประเทศจีนต้องไม่ยอมให้หุ้นตก และเสียหน้า (ไม่รู้ว่าใครเป็นคนคิด แต่ผลสุดท้าย วันเปิดโอลิมปิคที่กรุงปักกิ่ง ดัชนีปิดที่ 2605.7จุด)

นอกจากหุ้น ดูเหมือนทุกคนก็สนใจเก็งกำไรอสังหาริมทรัพย์ประเภทคอนโดมิเนียม ช่วงนั้น เงินหาง่ายในประเทศนี้จริง ๆ ดังนั้นเส้นทางสู่ความมั่งคั่งคือการหาเงินสด เพื่อนำมาลงทุนให้เยอะที่สุด และดูเหมือนกับการทำธุรกิจในประเทศจีนไม่ง่ายอย่างที่คิด หลายคนหลังจบเลือกที่จะเป็นพนักงานระดับผู้บริหารก่อนที่จะเป็นเถ้าแก่ผจญความเสี่ยงในตลาดที่แข่งขันสูงแห่งหนึ่งของโลก

นอกจากชีวิตในห้องเรียน ชีวิตนอกห้องเรียนในประเทศจีนมีสีสันมาก ผมคิดว่ามีสีสันมากกว่าประเทศอื่น ๆ จากประสบการณ์ที่ได้ยินได้ฟังจากเพื่อนที่ไปเรียนอเมริกา หรือตัวผมเองที่ไปแลกเปลี่ยนที่ฝรั่งเศสและแวะไปที่อังกฤษ ทริปเส้นทางสายไหมก็เป็นผลพลอยได้จากการเรียน MBA ที่นี่ ชีวิตคนจีนลำบากอยู่มากครับ ไม่เว้นนักเรียน MBA (เพื่อนหลายคน ต้องยืนบนรถไฟ 10 กว่าชั่วโมงทั้งคืน เพื่อกลับบ้านในช่วงเทศกาล) แต่ทุกคนก็มีความอดทนและความพยายาม ด้วยที่ว่ามีความหวังว่าจะมีอนาคตอันเรืองรองรออยู่ข้างหน้า

นักเรียนแลกเปลี่ยนและนักเรียนต่างชาติมีจำนวนเยอะขึ้นทุก ๆ ปี จีนเป็นแม่เหล็กไม่เฉพาะด้านธุรกิจ แต่สำหรับด้านการศึกษาด้วย แม้จุดมุ่งหมายไม่ใช่การแสวงหากำไรเป็นหลัก แต่เป็นการช่วยขัดเกลานักเรียนจีนให้เป็นผู้นำที่มีคุณภาพในอนาคต วิสัยทัศน์ทางการศึกษาประกอบกับความมุ่งมั่น ไม่แพ้บริษัทใหญ่ ๆ ในภาคธุรกิจเลยครับ

ข้อดีในการเรียน MBA ที่จีน
1. MBA ในจีนมีคุณภาพได้รับการยอมรับ คุณภาพการศึกษามีมาตรฐานดีพอสมควร โดยหลาย ๆ ที่ได้รับมาตรฐานการศึกษาหลาย ๆ อย่าง
2. ช่วยในการทำธุรกิจในจีนในแง่ภาพลักษณ์ โดยเฉพาะถ้าจบจากชิงหัว หรือปักกิ่ง
3. ประสบการณ์โดยตรงในประเทศจีน
4. การได้เข้าถึงภาษาจีน (แต่ต้องขวนขวาย)
5. ค่าใช้จ่ายที่ไม่แพง

ข้อเสียในการเรียน MBA ที่จีน
1. คุณภาพการศึกษาของ MBA ที่ดีที่สุด ยังคงอยู่ที่อเมริกา
2. มลพิษ และความแก่งแย่งในประเทศ แย่งกับคนจีน เหนื่อยครับ
3. ความยังเป็น Asia ที่สูง อาจไม่ถูกใจคนที่อยากเรียนรู้วิถีแบบตะวันตก
4. การศึกษายังเน้นไปด้าน Academic มากกว่าการพัฒนาด้าน Skill
5. อาจจะต้องปรับตัวมาก โดยเฉพาะการใช้ชีวิต หากไม่มีพื้นฐานภาษาจีนเลย

ข้อดีของ IMBA มหาวิทยาลัยชิงหัว (ขอโปรโมทโรงเรียน)
1. เป็นมหาวิทยาลัยอันดับต้นของประเทศ คู่กับมหาวิทยาลัยปักกิ่ง
2. อยู่ในกรุงปักกิ่ง ศูนย์กลางวัฒนธรรมจีน
3. หลักสูตรร่วมกับ MIT Sloan ได้รับ Accredited AACSB, EQUIS
4. Campus น่าอยู่ และมีสิ่งอำนวยความสะดวกครบ
5. มี co program, exchange และกิจกรรมจำนวนมากให้เลือก
website: http://www.sem.tsinghua.edu.cn/portalweb/appmanager/portal/semEN

โดยรวม ผมว่าคุ้มค่า และเป็น 2 ปีที่ดีที่สุดช่วงหนึ่งของชีวิตที่ผ่านมา มิตรภาพดี ๆ ประสบการณ์ และความรู้ ก็เล่ากันต่อ ๆ ได้ ไม่รู้จักจบสิ้นครับ