010 หุ้นมีรอยยิ้ม

3

May 20, 2013 by Lin

สิ่งที่สำคัญในการวิเคราะห์กิจการส่วนตัวอย่างหนึ่งของผมคือ การหา “รอยยิ้ม” ในหุ้นตัวนั้น ๆ ซึ่งแน่นอนว่าไม่ได้หาได้ตามงบการเงิน หรือฟังคำพูดของผู้บริหาร แต่เป็นสิ่งที่เราต้องค้นหา สัมผัสด้วยตัวเอง เหมือนกับว่าเราจะไม่มีวันเข้าใจว่ารอยยิ้มสยาม รอยยิ้มของเด็กในดิสนีย์แลนด์ มันเป็นยังไง ถ้าเราไม่เคยเจอด้วยตัวเอง

แน่นอนว่าการวิเคราะห์หุ้นคือการวิเคราะห์กิจการ และกิจการนั้น เกิดขึ้นจาก กิจกรรมของ “คน” ในองค์กรนั้น ๆ รอยยิ้มที่ผมว่า จึงเป็นรอยยิ้มของ คนที่เกี่ยวข้องทั้งหมดขององค์กรนั้น ๆ โดยเฉพาะพนักงานและผู้บริหารซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของรอยยิ้ม ซึ่งปัจจัยง่าย ๆ แค่รอยยิ้มของหุ้นหรือรอยยิ้มของพนักงาน ที่ฟังดูเป็นนามธรรมมาก  ๆ ไม่น่าจะมีผลอะไรมากนักเมื่อเทียบกับผลประกอบการหรืองบการเงินที่จะเติบโตกี่เปอร์เซนต์ แต่ด้วยสิ่งที่ผมเห็นและสัมผัสมาตลอด จะพบบ่อยครั้งว่ากิจการที่แข็งแรง มีอัตรากำไรที่เติบโต มักจะมีรอยยิ้มกว้างกว่าเพื่อน ยิ่งเป็นกิจการของบริษัทที่มีประวัติการเติบโตอย่างมั่นคง ยาวนาน ยิ่งเห็นรอยยิ้มมุมปากได้ไม่ยากนัก มีผลการวิจัยมากมายในต่างประเทศเพื่อจะบอกปรากฏการณ์เหล่านี้ ว่าความพึงพอใจพนักงานจะนำมาซึ่งความซื่อสัตย์ของลูกค้าที่สูงขึ้น, ผลผลิตที่มากขึ้น, พนักงานอยู่ยาวนานขึ้น นอกจากนั้นเราจะเห็นการจัดอันดับบริษัทที่น่าทำงานที่สุดบ่อย ๆ ของประเทศสหรัฐอเมริกา และบริษัทเหล่านั้น มักจะมีผลประกอบการที่ดีเยี่ยม และถูกจัดเป็นบริษัทชั้นยอดอยู่เสมอ ๆ

วิธีการของผมคือผมจะเข้าไปสอบถาม สัมผัสการบริการของพนักงานบริษัทนั้น ๆ ตั้งแต่ผู้บริหาร ยันพนักงานระดับล่างสุดเท่าที่จะสามารถพูดคุยได้ ยิ่งบริษัทต้องมีการให้บริการลูกค้า ผมยิ่งให้ความสำคัญกับ “ด่านหน้า” ของบริษัทเพิ่มขึ้นไปอีก เช่นพนักงานขาย แคชเชียร์ ประชาสัมพันธ์ โดยทดสอบการให้บริการ ไม่ว่าผมจะแต่งตัวไม่สุภาพนัก หรือแต่งตัวดี ความตั้งใจในการให้บริการเป็นอย่างไร ได้ทำในสิ่งที่เกินความคาดหวังของลูกค้าคนหนึ่งหรือไม่ มีความภาคภูมิใจในบริษัทของตัวเองแค่ไหน การพูดถึงเพื่อนร่วมงาน หัวหน้า และ เจ้าของกิจการ ซึ่งเป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ในการถามหาความรู้สึกในใจของพนักงานเหล่านี้ แต่สิ่งที่เป็นข้อดีคือ ไม่มีประโยชน์ที่พวกเขาจะโกหก มีแต่จะ “เม้าท์” ให้ฟังอย่างเปิดเผย

ถ้ามีโอกาสไป Company Visit โรงงานหรือข้างหลังบ้าน ผมมักจะใช้เวลาส่วนมากในการพูดคุยกับพนักงานใน Line การผลิต รวมถึงหัวหน้ากะ มากกว่าการฟังผู้บริหารบรรยายถึงความสุดยอดของเครื่องจักรตนเองแค่ไหน เอา “ใจ” ของผมเข้าไปแทนที่พนักงานเหล่านี้ว่า สิ่งที่พวกเขาทำอยู่นั้นมีความสุขดีหรือไม่  พวกเขาจะเป็นฟันเฟืองที่ขับดันบริษัทให้ก้าวหน้าได้หรือไม่ หรือเพียงแต่ทำงานไปวัน ๆ

ผลเหล่านี้จะเป็นส่งผลสะท้อนย้อนกลับไปมา เป็นวงจรที่เรียกว่า วัฏฏะแห่งความรุ่งเรือง กล่าวคือ ถ้าพนักงานมีความสุข ลูกค้าก็มีความสุข และใช้บริการซ้ำ ๆ ด้วย “รอยยิ้ม” ที่มอบกลับไปให้พนักงานเป็นกำลังใจที่จะสร้างรอยยิ้มต่อไป บริษัทก็สร้างผลกำไร และเติบโตขึ้น พนักงานก็จะยิ่งมีความสุขขึ้นไปอีกจากความก้าวหน้า

ตรงกันข้ามกับ “หุ้นที่หน้าบูดหน้าเบี้ยว” ยิ่งในยุคนี้สมัยนี้ ในสังคม Online ที่ข่าวสารแพร่สะพัดอย่างรวดเร็ว เราจะเห็นข่าวบ่อย ๆ ว่าและ พนักงานบางคนให้บริการด้วยสีหน้าที่บึ้งตึง ทัศนคติไม่ดี ส่งผลให้ลูกค้าที่ได้ใช้สินค้า หรือบริการ ไม่ประทับใจและ “บอกต่อ” แพร่สะพัดข่าวเสียไปอย่างรวดเร็ว ที่จริงแล้วเรื่องร้าย ๆ เรื่องเดียว บอกต่อเร็วกว่าเรื่องดีมาก ดังนั้นเราจึงต้องควรชั่งน้ำหนัก พิสูจน์ด้วยตัวเอง ไม่ใช่ตัดสินตามกระแสข่าว แต่หุ้นที่หน้าบูดหน้าเบี้ยว มักจะมีลูกค้าหน้าบูดหน้าเบี้ยวเสมอ ซึ่งพร้อมจะปันใจ ถ้ามีสิ่งที่ดีกว่ายื่นเข้ามา

เพราะสุดท้ายแล้วถ้าทุกคนที่เกี่ยวข้องมีรอยยิ้ม คนที่จะยิ้มกว้างเป็นคนสุดท้าย คือ ผู้ถือหุ้นอย่างพวกเรานั่นเองครับ